هوش مصنوعي در مراقبتهاي پرستاري و مامايي: راهحل جديد يا چالشهاي اخلاقي جديد؟

با پیشرفت فناوري هوش مصنوعی، میتوان از آن در حوزه پرستاري و مامایی بهمنظور بهبود تصمیمگیري، ارائه مراقبت بهتر به بیماران و بهبود عملکرد سیستم
بهداشتی استفاده کرد. ازاینرو، کاربرد هوش مصنوعی در این حوزهها بهعنوان یک رویکرد مؤثر و نوین در ارائه خدمات مراقبتی موردتوجه قرار گرفته است.
بااینحال، کاربردهاي عملی هوش مصنوعی در تمامی حوزههاي این دو حرفه محدود هستند و استفاده از هوش مصنوعی در حوزه مراقبتهاي بهداشتی میتواند
چالشهاي اخلاقی جدیدي به وجود آورد.
کاربردهاي عملی هوش مصنوعی در پرستاري و مامایی: فنّاوري هوش مصنوعی در پرستاري و مامایی براي بهبود تصمیمگیري، مراقبت از بیمار و ارائه خدمات به
کار گرفته میشوند ( 1). همچنین هوش مصنوعی میتواند براي پشتیبانی از تصمیمگیري بالینی پرستاران در موقعیتهاي پیچیده مراقبتی یا انجام وظایفی همانند
.( فرآیند مستندسازي، مورداستفاده قرار گیرد ( 2
چالشهاي اخلاقی: با استفاده از هوش مصنوعی در حوزه بهداشت چالشهاي اخلاقی جدیدي به وجود میآیند. بهعنوانمثال، پرستاران و ماماها باید اطمینان
حاصل کنند که یکپارچهسازي هوش مصنوعی در سیستم بهداشت بهگونهاي صورت میگیرد که اخلاقی باشد و با ارزشهاي پرستاري اصلی مانند مراقبت مهربانانه
.( و مراقبت کلنگر هماهنگ باشد ( 3
گرچه استفاده از هوش مصنوعی در حوزه پرستاري و مامایی میتواند بهعنوان یک ابزار کمکی براي پرستاران و ماماها مورداستفاده قرار گیرد، اما نمیتواند بهعنوان
جایگزین آنها در نظر گرفته شود. پرستاران و ماماها نقش مهمی در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به بیماران دارند و علاوه بر ارائه مراقبت به فرد بیمار، با ارائه
پشتیبانی عاطفی و روانی نیز به بهبود سلامتی آنها کمک میکنند. هوش مصنوعی میتواند در برخی از وظایف مانند پردازش دادههاي بیماري، تشخیص برخی
, از بیماريها و ارائه پشتیبانی در تصمیمگیريهاي بالینی به کار گرفته شود، اما نمیتواند جایگزین نقش انسانی پرستاران و ماماها و متخصصین درمانی گردد ( 4
.(5
قابلیت بالقوه هوش مصنوعی براي بهبود تصمیمگیريها، بهبود مراقبت از بیمار و ارائه خدمات بهداشتی در حوزهي پرستاري و مامایی بسیار ارزشمند است. در
این زمینه، استفاده از هوش مصنوعی بهعنوان یک رویکرد نوین و مؤثر در ارائه خدمات مراقبتی بهبود یافته است. بااینحال، استفاده از هوش مصنوعی در حوزه
بهداشت چالشهاي اخلاقی جدیدي به وجود میآورد و نیاز به مشارکت بیشتري از تمامی نهادهاي مرتبط وجود دارد. پرستاران و ماماها باید اطمینان حاصل
کنند که یکپارچهسازي هوش مصنوعی در سیستم بهداشت بهگونهاي صورت میگیرد که اخلاقی باشد و با ارزشهاي پرستاري اصلی مانند مراقبت مهربانانه
هماهنگ باشد. مدلهاي علم داده همچنین میتوانند به بهبود تواناییهاي یادگیري ماماها کمک کنند و ارائه خدمات بهداشتی را بهبود بخشند. درنهایت، باید
راهنماییها و مقررات واضحی توسعه و اجراي هوش مصنوعی در حوزه بهداشت ارائه شود تا اطمینان حاصل شود که این فناوري بهگونهاي اخلاقی و پاسخگویی
به نیازهاي جامعه توسعه پیدا کند.
در مراقبتهاي پرستاري و مامايي، چندين محدوديت در استفاده از هوش مصنوعي وجود دارد که بايد در نظر گرفته شود، ازجمله:
کمبود تماس و تعامل انسانی: مراقبتهاي پرستاري و مامایی نیاز به لمس شخصی و حمایت عاطفی دارند که سیستمهاي هوش مصنوعی نمیتوانند این نوع
مراقبت را فراهم کنند.
محدودیت در تفسیر نیازهاي بیمار: سیستمهاي هوش مصنوعی براي تولید پیشنهادها، به دادهها و الگوریتمها نیاز دارند که ممکن است نیازها و ترجیحات
منحصربهفرد بیمار را نتوانند بهطور کامل درك کنند.
توانایی محدود هوش مصنوعی در ارائه مراقبتهاي فیزیکی و جسمانی: سیستمهاي هوش مصنوعی نمیتوانند مراقبت فیزیکی مانند تجویز دارو یا انجام روشهاي
پزشکی را که جنبههاي مهمی از مراقبت پرستاري و مامایی هستند، فراهم کنند.توانایی محدود در مواجهه با شرایط پیچیده: مراقبتهاي پرستاري و مامایی اغلب درگیر شرایط پیچیدهاي هستند که نیاز به تفکر انتقادي و مهارتهاي تصمیمگیري
دارند، که سیستمهاي هوش مصنوعی ممکن است در تفکر نقادانه داراي محدودیت باشند.
وابستگی به کیفیت دادهها: سیستمهاي هوش مصنوعی براي تولید پیشنهادها به دادههاي دقیق و جامع وابسته هستند. مسائل کیفیت داده، مانند دادههاي ناقص
یا نادرست، میتواند دقت پیشنهادهاي تولیدشده توسط هوش مصنوعی را کاهش دهد.
ملاحظات اخلاقی: استفاده از هوش مصنوعی در مراقبتهاي پرستاري و مامایی مشکلات اخلاقی مربوط به حریم خصوصی بیمار و امنیت داده را به همراه دارد.
هزینه: توسعه و پیادهسازي سیستمهاي هوش مصنوعی میتواند هزینهبر باشد و در برخی مراقبت پرستاري و مامایی دسترسی و بهرهبرداري از آنها را محدود
.(8-6 , کند ( 1
استفاده از هوش مصنوعي در مراقبتهاي سلامت، چالشهاي اخلاقي متعددي را به همراه دارد که بايد مدنظر قرار گيرند. در ادامه چندين چالش
اخلاقي در استفاده از هوش مصنوعي در مراقبتهاي سلامت آورده شده است:
تأثیر بر استقلال بیمار: استفاده از هوش مصنوعی در مراقبتهاي سلامت ممکن است بر استقلال بیمار تأثیر بگذارد و نیاز به اطمینان از مشارکت بیمار در فرایند
.( تصمیمگیريهاي مراقبتی وجود دارد ( 7
رضایت آگاهانه: استفاده از هوش مصنوعی در عمل به چالشهاي فوري در یکپارچهسازي آن با مسائل بالینی مواجه است، ازجمله اینکه چگونه با اخذ رضایت
.( آگاهانه هماهنگ شود ( 9
ایمنی و شفافیت در دستورالعملها: در استفاده از هوش مصنوعی در مراقبتهاي سلامت، نیاز به ایمنی و شفافیت و وضوح در دستورالعملها و مقررات وجود دارد
.(10)
حریم خصوصی: استفاده از هوش مصنوعی در مراقبتهاي سلامت، شامل جمعآوري دادههاي شخصی و حساس است که باید از حملات سایبري محافظت شود و
.( حریم خصوصی اطلاعات بیماران حفظ گردد ( 11
.( پاسخگویی و شفافیت: در توسعه و استفاده از هوش مصنوعی در مراقبتهاي سلامتی، نیاز به پاسخگویی بهموقع و شفافیت وجود دارد ( 12
درنتیجه، استفاده از هوش مصنوعی در مراقبتهاي سلامت علیرغم مزایاي متعدد، محدودیتها و چالشهاي اخلاقی متعددي را به همراه دارد که باید به آنها
پرداخته شود، ازجمله رضایت آگاهانه، ایمنی و وضوح دستورالعملها، حریم خصوصی دادههاي مرتبط با بیمار، پاسخگویی و تأثیر بر استقلال بیمار. ایجاد
دستورالعمل و مقررات واضح براي تضمین توسعه و پیادهسازي هوش مصنوعی به روشی اخلاقی و پاسخگو داراي اهمیت هست