بررسي پلي‌مورفيسم rs4253778 مربوط به ژن گيرنده فعال‌کننده تکثير پراکسيزوم الفا در گيرندگان پيوند کليه تحت درمان با راپامايسين در استان آذربايجان غربي (ايران)

راپامايسين (سيروليموس) جزء داروهاي سرکوب‌کننده سيستم ايمني و مهارکننده مسير mTOR است. سيرو ليموس در پيشگيري از رد پيوند کليه در گيرندگان پيوند کليه مؤثر است. سيروليموس نه‌تنها دارو مهاري کننده هدف راپامايسين است بلکه به‌عنوان يک سوبسترا براي زير خانواده‌هاي آنزيم‌هاي سيتوکروم P450 و براي پمپ‌هاي خروجي چند دارويي محسوب مي‌شود. نتايج مطالعات اخير نشان داده است گيرنده‌هاي فعال‌کننده تکثير پروکسيزومي به‌عنوان گروهي از گيرنده‌هاي هسته‌اي، اثرات سلولي متعددي دارند و پلي‌مورفيسم‌هاي ژنتيکي آن‌ها در ارتباط با ساير ژن‌ها در ايجاد پاسخ‌هاي سيستم ايمني انسان نقش مهمي دارند. هدف از انجام اين مطالعه تعيين پلي‌مورفيسم rs4253778 ژن گيرنده فعال‌کننده تکثير پراکسيزوم الفا (PPARα) در گيرندگان پيوند کليه تحت درمان با راپامايسين و افراد کنترل سالم در استان آذربايجان غربي (ايران) و مقايسه آن‌ها با يکديگر بود.
مواد و روش‌ کار: در اين مطالعه مورد-شاهدي، 40 نفر بيمار گيرنده پيوند کليه و تحت درمان با راپامايسين به ميزان يک ميلي‌گرم (به‌عنوان گروه بيمار) و 63 نفر در گروه کنترل سالم (به‌عنوان گروه کنترل) ارزيابي شدند. نمونه‌گيري از افراد در درمانگاه پيوند کليه بيمارستان امام خميني (ره) شهرستان اروميه تحت نظر پزشک فوق تخصص کليه انجام گرفت. براي استخراج DNA ژنومي از روش نمک اشباع استفاده شد. محصولات PCR بعد از برش انزيمي با آنزيم TaqІ آناليز شدند. با شمارش مستقيم آلل‌ها و ژنوتيپ‌هاي مشاهده شده و نيز تعداد کل نمونه‌ها داده به دست مي‌آيد. سپس با استفاده از برنامه اکسل با طراحي تست کاي دو و يا تست فيشر در جدول 2×2 آناليز نتايج و داده‌ها انجام شد. اختلاف سطح معني‌داري دو گروه معادل 05/0 قلمداد گرديد.
يافته‌ها: فراواني ژنوتايپ هموزيگوت G/G PPARα rs4253778 و ژنوتايپ هتروژيگوت G/C PPARα rs4253778 مشاهده‌شده در گروه کنترل سالم مطالعه حاضر به ترتيب برابر با (49/63درصد)40 و (51/36درصد)23 بود. در گروه کنترل سالم ژنوتايپ هموزيگوت C/C PPARα rs4253778 مشاهده نشد. فراواني ژنوتايپ هموزيگوت G/G، ژنوتايپ هتروژيگوت G/C و ژنوتايپ هموزيگوت C/C در بيومارکر PPARα rs4253778 در گروه بيمار به ترتيب برابر با (5/72درصد)29، (5/22درصد)9 و (5درصد)2 بود. مقايسه فراواني‌هاي موردنظر در دو گروه نشان داد ازلحاظ آماري اختلاف معني‌داري وجود ندارد (05/0P >). در اين مطالعه فراواني آلل‌هاي G و C PPARα rs4253778 در گروه بيماران به ترتيب برابر با 84/0 و 16/0؛ و در کنترل سالم به ترتيب برابر با 81/0 و 19/0 بود.
بحث و نتيجه‌گيري: در مطالعه حاضر ارتباط معني‌داري بين پلي‌مورفيسم PPARα rs4253778 G>C و مصرف غلظت پايين راپامايسين به ميزان يک ميلي‌گرم وجود نداشت. مطالعات بيشتر با تعداد نمونه بيشتر توصيه مي‌شود.